Szukając interesujących wzorów na hafty, znalazłam
fotografie starych kołatek. Pomyślałam sobie, że pewnie temat Wam się spodoba.
Oczywiście zdjęć kołatek jest multum i wybrałam tylko te, które
wydawały mi się interesujące.
„Pierwsze kołatki były używane już w świecie
starożytnym. Stanowiły wtedy prostą konstrukcję złożoną z lekko wygiętego
metalowego pręta zakończonego kulką.
Formę znaną nam dzisiaj kołatki przybrały
dopiero w średniowieczu. Przestały wtedy służyć wyłącznie do obwieszczania
domownikom, że ktoś stoi za drzwiami, ale zaczęły pełnić rolę amuletu.
Ich
zadaniem było odganianie demonów i złych mocy. To dlatego kowale zajmujący się
wytwarzaniem kołatek nadawali im fantazyjny wygląd zwierząt czy mitologicznych
potworów. Bardzo popularnym motywem była również klepsydra. Umieszczona na
kołatce miała odstraszać śmierć, aby nigdy nie pojawiła się w domu. To kolejny
przykład na użycie kołatki jako amuletu – a jednocześnie podkreślenie roli,
jaką w kulturze pełnią drzwi.
Kołatka. Tak zwano antaby u drzwi kościelnych, kamienicznych,
klasztornych, u bram i furt, połączone zwykle z wiszącym młotkiem, służącym do
kołatania a zastępującym późniejszy dzwonek, lub z uchem czyli właściwą antabą,
przeznaczone do ujęcia ręką.” Taką definicję przedstawia Zygmunt Gloger w
swojej wydanej na początku XX wieku Encyklopedii
staropolskiej. Jako przykłady podaje dwie kołatki: przy drzwiach
katedry poznańskiej
oraz kościoła w Zabłociu koło Tarnowa.
Oprócz tego warto
wspomnieć o kołatkach znajdujących się na Drzwiach Gnieźnieńskich. Są odlane z
brązu i mają formę lwich głów z obręczą w paszczy, wkomponowanych w dwie
płaskorzeźby.
Bardzo popularnym motywem obecnym w kołatkach jest Ręka Fatimy.
Kołatki te mają kształt kobiecej dłoni i zgodnie z symboliką krajów arabskich
mają chronić przed złymi mocami.
Na drzwiach domów wyznawców islamu znajdują
się najczęściej dwie kołatki, aby osoby o różnej płci mogły pukać do drzwi w
inny sposób. Kołatki wydają z siebie inne dźwięki, by kobieta otwierająca drzwi
wiedziała, kto za nimi stoi. Kobietom może otworzyć od razu, mężczyźni zaś
muszą zaczekać na powitanie pana domu.
Szczególnie wierni tradycji umieszczania kołatek na
drzwiach są Anglicy. Wejścia do ich domów bardzo często są ozdobione tym
elementem. Najbardziej znana jest kołatka znajdująca się na drzwiach siedziby
premiera przy Downing Street 10. Została zamontowana w latach 70. XVIII wieku i
do dzisiaj stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych symboli związanych z
urzędem angielskiego premiera.”
Tekst: http://artykuly.info/historia-kolatek/
Zdjęcia Internet
