Secesja to mój
ulubiony styl. Może dlatego, że, w pewnym sensie, zwariowany, a może dlatego, że
stwarza nieograniczone możliwości tworzenia. Piękna jest też linia secesyjna-
miękka, płynna, taka ciut rozkapryszona. Jedni uważają secesję za przeładowaną,
czasem wręcz kiczowatą, innych przyciąga jej artystyczne bogactwo.
„Secesja (fr. sécession z łac. seccesio
"odejście") – styl w sztuce europejskiej ostatniego dziesięciolecia
XIX wieku i pierwszego XX wieku, zaliczany w ramy modernizmu. Istotą secesji było dążenie do
stylowej jedności sztuki dzięki łączeniu działań w różnych jej dziedzinach, a w
szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby i grafiki.
Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są: płynne, faliste linie, ornamentacja
abstrakcyjna bądź roślinna, inspiracje sztuką japońską, swobodne układy
kompozycyjne, asymetria, płaszczyznowość i linearyzm
oraz subtelna pastelowa kolorystyka.
We Francji i w
krajach anglosaskich styl ten nazywany jest art nouveau, w Niemczech Jugendstil
lub Sezessionsstil, we Włoszech stile
floreale lub stile liberty.
Za bezpośredni
okres kształtowania się secesji uważa się lata 80., za jej początek – lata 90.
XIX. Dojrzałą formę osiągnęła ona w połowie lat 90. z apogeum popularności i
możliwości w roku 1900 (Wystawa światowa w Paryżu). W drugiej połowie lat
90. styl rozpowszechnił się w całej Europie, czego efektem było wykształcenie
się narodowych odmian stylu.
Koniec XIX wieku naznaczony był szczególnie silną chęcią
uwolnienia się od akademizmu, pobudzaną przez zbliżający się nowy wiek i
pragnieniem reformy. Część artystów z pogardą traktowała powszechne wówczas
zjawisko historyzmu, uważane przez nich za marną imitację dawnych stylów.
Chcieli za wszelką cenę stworzyć nowy styl. Istotne było także dążenie do
jedności sztuk, do którego nawoływano już wcześniej, choćby w kręgu prerafaelitów,
którzy zajmowali się wieloma dziedzinami sztuki.
Rozwój techniczny postawił
przed ówczesnymi artystami pytanie o miejsce maszyny w sztuce. William
Morris i John Ruskin opowiadali się za rękodziełem, a nie
wytworem fabrycznym; ich zwolennicy poświęcali się zatem rękodziełu, tworząc
dzieła drogie, a co za tym idzie niedostępne i w efekcie sprzeczne z dążeniem
do upowszechnienia pięknych przedmiotów. Jednak większość artystów secesyjnych
nie miała obaw wobec maszyny – secesja godziła się z produkcją maszynową,
ale nie rezygnowała z rękodzieła[2].
Wspomniany Morris i jego ruch Arts and Crafts mający na celu nadanie
piękna przedmiotom codziennego użytku i przywrócenie rzemiosłu rangi sztuki
odegrał istotną rolę w procesie kształtowania się secesji.
Drogę secesji
torowali także prerafaelici ze swoją dekoracyjnością, symboliką i zamiłowaniem
do linii oraz malarz James McNeill Whistler.
O ile w Anglii
ostatecznie nie wzrosła dojrzała forma secesji, o tyle na kontynencie tendencje
te okazały się niezwykle istotnym czynnikiem[3].
Znaczący wpływ – zresztą nie tylko na secesję – wywarła sztuka japońska, która
pojawiła się w Europie w latach 60. XIX wieku.
Oprócz powierzchownego
wykorzystywania w dziełach orientalnych akcesoriów, artyści przyswajali sobie
nowe podejście do problemu perspektywy, swobodną kompozycję, asymetryczność,
jasny koloryt czy operowanie pustą płaszczyzną.
Dla rozwoju i rozprzestrzeniania się stylu ważną rolę
odegrały czasopisma artystyczne, wydawane wówczas bardzo licznie (w latach 90.
XIX w Europie było co najmniej 100 tytułów[3]).
Za podstawowe
cechy secesji uważa się powszechnie charakterystyczną linię – giętką, płynną i
ruchliwą oraz bogatą ornamentykę, zwłaszcza roślinno-zwierzęcą. Niewątpliwie
jest to słuszne twierdzenie, jednak secesja była zjawiskiem bardziej złożonym i
różnorodnym, nieograniczającym się wyłącznie do tych dwóch tendencji.
Obok
nurtów kwiatowo-organicznych (występujących zwłaszcza w Nancy z Gallém), obecne
były nurty bardziej geometryczne, a mniej ornamentalne (np. Austria) czy
abstrakcyjne i strukturalne, w których motywy organiczne są silnie
przekształcane, tworząc formy niemal abstrakcyjne, a struktura danego obiektu
jest podkreślona (Francja, Belgia – np. wejścia Guimarda do paryskiego metra)[1].
Secesja, dążąca do
stworzenia nowego stylu i zerwania z historyzmem, odcięła się od stosowanych
dotychczas tradycyjnych form architektonicznych, np. antycznych porządków i
pragnęła nowości oraz innowacji, stosując nowe sposoby ujęcia, nowe tworzywa,
metody konstrukcji i techniki. Artyści chcieli, by objąć nią wszystkie
dziedziny: od malarstwa, rzeźby i architektury po meble, ceramikę, biżuterię,
ubiory i tkaniny, nobilitując tym samym sztuki stosowane i zdobnictwo oraz
tworząc dzieła o charakterze dekoracyjnym. Tę ozdobność uzyskiwano – tak jak i
wcześniej – za pomocą ornamentu, ale nowego, nieodwołującego się już do
antycznych meandrów czy palmet, lecz
budowanego na bazie roślin (czy to egzotycznych, czy zupełnie pospolitych) i
motywów zwierzęcych.
Charakterystycznym
środkiem, jakiego używali artyści, była wspomniana już płynna linia. Według
jednych teorii zaczerpnięta została ze świata roślin: łodyg, wici itp.; według
innych było odwrotnie – to właśnie zamiłowanie secesji do giętkiej linii
wywołało zainteresowanie motywami roślinnymi. Innym środkiem była płaska plama,
oznaczająca rezygnację z efektów iluzjonistycznych i sugestii przestrzeni za
pomocą dotychczas stosowanych metod: perspektywy linearnej i powietrznej oraz światłocienia.
Artyści szczególnie chętnie podkreślili
pion: obrazy często miały formę wąskich, wysokich prostokątów, stosowali motywy
wertykalne i strzeliste (wysmukłe postacie, długie łodygi roślin), akcentowali
elementy pionowe. Charakterystyczna była także asymetria oraz kolory: głównie
jasne, delikatne, takie jak biel czy lila.”
Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Secesja_(sztuka)
Zdjęcia- Internet
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz