Kilka przykładów, jak wpuścić ludzi w maliny

"Naukowcy kontra nauka

„1968 – „The New England Journal of Medicine” zamieszcza krótki list dr. Roberta Ho Man Kwoka, pracownika amerykańskiej National Biomedical Research Foundation. Twierdzi on, że po spożyciu potraw z chińskich restauracji zawsze czuje odrętwienie, osłabienie i kołatanie serca. Wini za to dodawaną do potraw substancję: glutaminian sodu, choć nie przedstawia na to żadnych dowodów. Tak rodzi się, pokutujący do dziś, mit o jej szkodliwości, choć nie potwierdziły go żadne rzetelne badania.

1998 – w czasopiśmie naukowym „The Lancet” ukazuje się artykuł, którego pierwszym autorem jest brytyjski lekarz gastroenterolog Andrew Wakefield. Publikacja sugeruje rzekomy związek między szczepionką MMR a wystąpieniem u dzieci autyzmu i zapalenia jelit. Śledztwo dziennikarskie wykazuje jednak, że praca Wakefielda była oszustwem. Jej autor zostaje pozbawiony prawa wykonywania zawodu, a artykuł wycofany z „The Lancet”. Mimo to Wakefield pozostaje do dziś bohaterem ruchów antyszczepionkowych.

2011 – prof. Daryl Bem, znany psycholog z Cornell University, opublikował na łamach „Journal of Personality and Social Psychology” artykuł opisujący wyniki eksperymentów z udziałem tysiąca osób. Zawierał on sugestię, że prekognicja – czyli przewidywanie przyszłości – rzeczywiście istnieje. Innym zespołom naukowców nie udało się jednak powtórzyć wyników Bema, a on sam próbował wstrzymać ich publikacje.

2012 – francuski biolog molekularny prof. Gilles-Eric Séralini i jego zespół publikuje pracę w czasopiśmie „Food and Chemical Toxicology”, która miałaby dowodzić, że zmodyfikowana narzędziami inżynierii genetycznej kukurydza wywołuje u laboratoryjnych szczurów nowotwory. Środowisko naukowe nie zostawia suchej nitki na tej pracy, wskazując wiele poważnych błędów. Publikacja zostaje wycofana z czasopisma, a późniejsze powtórzenia eksperymentu Seraliniego nie potwierdzają jego rezultatów.

2012–14 – to okres, w którym odbyły się trzy tzw. Konferencje Smoleńskie. Uczestniczyło w nich kilkadziesiąt osób z tytułami naukowymi, m.in. profesorów. „Komitet Naukowy” tej inicjatywy – wbrew dostępnym dowodom i opiniom ekspertów od katastrof lotniczych – ogłosił w 2016 r. teorię spiskową, że wypadek prezydenckiego tupolewa był wynikiem „serii eksplozji materiałów wybuchowych”.

***

Autor jest fizykiem medycznym i pracownikiem Politechniki Warszawskiej oraz współzałożycielem Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki. Pełni też funkcję przewodniczącego Rady Fundacji Marsz dla Nauki. Prowadzi stronę internetową www.aksamit.info”"

Dariusz Aksamit

Źródło: Polityka 34.2020 (3275) z dnia 18.08.2020; Nauka i cywilizacja; s. 52

Oryginalny tytuł tekstu: "Jak astrofizyk kaleczył przepiórki"