Jak z Bezą zdobywaliśmy ruiny morawskiego hradu (1)

 

Wczoraj- pogoda w miarę ładna, niezbyt gorąco, wyruszyliśmy na zwiedzanie ruin morawskiego zamku Šostýn (Szostyń). Ruiny te znajdują się na skraju Koprzywnicy. Tej, w której znajduje się Muzeum Tatry- kiedyś je opisałam. Od domu to jakieś 70 kilometrów. Trasa niezbyt długa- można było spokojnie zabrać Bezkę.

Szczęśliwa w  w samochodzie.

 Rano wykupiliśmy winietę, bo do Koprzywnicy najkrócej dojechać drogą szybkiego ruchu, a ta jest płatna. Wprawdzie można również dojechać bocznymi drogami, bardzo malowniczymi, ale ze względu na Bezę, chcieliśmy skrócić czas jazdy do minimum. 

Czyli przez Cieszyn, a tam taki obrazek na dzień dobry. W tle czeskie Beskidy.

Potem przez Czeski Cieszyn na drogę szybkiego ruchu.

My prosto- na Brno

 A potem do Koprzywnicy

 Towarzyszyły nam niesamowite widoki. Choćby takie.

Przed Koprzywnicą udało mi się zrobić zdjęcie wieży (popularnej wśród turystów Truby) w Sztramberku. Byliśmy tam, opisałam go w starym blogu. A może już w tym, musiałabym sprawdzić. Wieża po prawej (trochę ją słup przysłonił).

Aby dotrzeć do parkingu, skąd jest wejście na wzgórze z ruinami, musieliśmy przejechać przez centrum Koprzywnicy. Miasteczko jak wymarłe, mały ruch samochodowy, mało ludzi na chodnikach. Parking mieści się przy miejskim basenie, na nim też mało samochodów. Coś jest takiego sennego, spokojnego w tych czeskich miasteczkach, że czuje się w nich bardzo dobrze. Wyciszam się, wyhamowuję w sobie jakiś nerwowy przymus pospiechu. Ja tutaj piszę o "czeskich", ale to są Morawy, a podobno jest dosyć duża różnica i w rozwoju, i w kulturze, i w mentalności między mieszkańcami Moraw, a mieszkańcami Czech. Więc to są raczej morawskie Beskidy, morawskie miasteczka itp. Ale jak zwał, tak zwał, ja czuję się tam bardzo dobrze, nawet lepiej niż teraz w Polsce. 

 

Wracając do ruin zamku Szostyń:

„Zamek prawdopodobnie został zbudowany na krótko przed 1293 rokiem, być może przez przedstawicieli rodu Hückeswagen, którzy  posiadali w okolicy rozległe dobra, z zamkiem Hukvaldy na czele. We wspomnianym roku w źródłach pisanych odnotowany został niejaki Jindřich z Šornštejna, później nazywanego Šauenštejnem (Šostýn). Była to najstarsza, pośrednia informacja o zamku. Niefortunnie już w 1307 roku ród założycieli wymarł, a jego majątek przeszedł na biskupów ołomunieckich. Dzięki temu w 1347 roku pojawiła się pierwsza bezsporna wzmianka o Šostýnie, jako o własności biskupa Jana VII Volka. Wkrótce potem zamek stał się majątkiem lennym, oddanym w 1354 roku Alšíkowi z Fulštejna, a od 1369 roku panom z Vikštejna.

    Pod koniec XIV wieku panem na Šostýnie był Bernard z Vikštejna, krewny margrabiego morawskiego Prokopa. Osadził on na zamku zbrojną drużynę, która prowadziła podjazdową wojnę z politycznym przeciwnikiem Prokopa, margrabią Jodokiem. Po Bernardzie z Vikštejna, zmarłym w 1396 roku, zamek przechodził pomiędzy obydwiema stronami konfliktu, aż osiadł na nim polski oddział zwolenników Prokopa pod dowództwem Jerzego Grota ze Słupczy i Jana Rogala. Według kronikarza Jana Długosza uciekli oni na Morawy w związku z problemami w Polsce, a następnie związali się z margrabią Prokopem. Ich łupieżcze wyprawy, prowadzone także na rodaków, doprowadziły w 1404 roku do odwetowej wyprawy króla polskiego Władysława Jagiełły, który Šostýn zdobył i zniszczył.
   Nie upłynął długi okres od wyprawy polskiego rycerstwa, nim zamek został odbudowany i obsadzony przez kolejnych rozbójników, tym razem pod wodzą Vaňka z Lamberka, brata Jana Sokola z Lamberka, sławnego XV-wiecznego najemnika. Toczył on spory z prawowitym właścicielem zamku Závišem z Vikštejna, któremu rację przyznał sąd biskupi, co w konsekwencji doprowadziło w 1420 roku do zdobycia Šostýna przez oddziały biskupie Jana XII Żelaznego. Dwa lata później, po śmierci Závišy, zamek legalnie przypadł biskupowi. Stało się to przyczyną jego końca, jako iż w 1428 roku został zdobyty i zniszczony przez wojska husyckie, wyjątkowo zaciekle atakujące majątki biskupie. W 1467 roku ówczesny właściciel okolicznych dóbr, biskup Tas z Boskovic odnotował zamek jako opuszczoną ruiną, której nie warto było naprawiać.”

 „W części wejściowej zamku znajdował się nad drewnianym mostem dojazdowym w ostatniej części trapezu, smukłą cylindryczną wieżą. Średnio miała mniej niż sześć i pół metra. Był on widoczny na wieży Zamku w Pasmberk, najbliższym strategicznym punkcie w systemie (łańcuchowym) ufortyfikowanych siedzib strażaków Bramy Morawskiej. Wraz z ładnym małym podwórkiem i strażnikiem załogi, była jawną częścią defensywną. W pierwszej bramie wieży była krata opuszczana, częściowo umocowana  w skale, potem był most nad fosą. Tuż za bramą znajdował się budynek mieszkalny i mały podwórko. W południowej części dziedzińca stała rdzeń zamku, obecnie najlepiej zachowana część. Wewnętrzny zamek otoczył okop i masywny mur, na południu, na zachodzie i wschodzie podwoił się przez niezbędną palisadę. Zanim tu przybył, musiał wspiąć się na dwa kolejne ufortyfikowane wzgórza. Podczas gdy zamki Hukvaldy i Stary Jiczyn stoją na samotnych wzgórzach, w stosunkowo niekorzystnej sytuacji widniał Szostyń. Mogło to być przyczyną jego upadku i rozbiórki w czasach bardziej zaawansowanej techniki wydobywczej. Studnia w zamku prawdopodobnie nigdy nie istniała, a woda była brana prawdopodobnie z cystern. Zgodnie ze zwyczajem, pochodziła z  systemu drewnianych rynien z dachów, jak to było powszechne w mniejszych niż większych w zamkach.”

„W połowie XIX wieku zamek był własnością rodziny ziemianina Rašky. Mury zamku zostały rozebrane i zbudowano z nich siedzibę ziemiańską oraz fabrykę fajansu, która w roku 1945 roku została upaństwowiona. Obecne ruiny to resztki podwójnego obwałowania z fosą, fundamenty wieży cylindrycznej, pozostałe fragmenty części zamku i częściowo odnowione piwnice.”

„Najbardziej atrakcyjnym znaleziskiem, pochodzącym z zamku, jest tzw. Wenus z Šostýna. Figurka kobiety o wysokości 53 mm jest wykonana z kości słoniowej. Jej twarz przywodzi na myśl tajemnicze egipskie wpływy. Ale figurka została wykonana prawdopodobnie w XIII wieku i została przywieziona z Nadrenii, skąd przybyli pierwsi tutejsi osadnicy. W jaki sposób znalazła się ona na zamku, nie wiadomo. Wiele znalezisk archeologicznych z zamku i jego okolicy można zobaczyć w Muzeum Fojtství (Muzeum Wójtowstwa).”

 „W najwyższym punkcie ruin znajduje się pamiątkowa Lipa Žižky, nazwana tak, w roku 1933 przez Klub Czechosłowackich Turystów, na pamiątkę ostatniego właściciela zamku, należącego do husyckiej szlachty morawskiej. Wiek tego drzewa jest szacowany na 200-250 lat, ma obwód 130 cm i wysokość 340 cm.”

 To tyle o historii i o znaleziskach archeologicznych. My postanowiliśmy zobaczyć, jak teraz wyglądają pozostałości po tym zamku. Wiedzieliśmy już, ze tam , na górze są tylko ruiny, ale nawet ruiny mają w sobie sporo uroku, a my przecież lubimy poznawać także ruiny. 

 Obok parkingu znajduje się tablica informacyjna, a nieopodal wiszą tabliczki z informacjami, jakimi kolorami oznaczone są szlaki turystyczne, prowadzące  w określone miejsca.  

Do ruin zamku wiedzie szlak żółty. Poszliśmy krótszą drogą (krótka trasa i długa, spotykają się przy stawku na górze).

 Tak wyglądał początek trasy. Mieliśmy pod górkę, a jak mocno, to okaże się w następnym poście.

 

https://medievalheritage.eu/pl/strona-glowna/zabytki/czechy/sostyn-zamek/

https://www.lasska-brana.cz/pl/subjekt/zamki-i-ruiny/zamek-sostyn-

https://cms6.netnews.cz/www/cl-356/119-koprivnice/2018-hrad-sostyn/

 https://medievalheritage.eu/pl/strona-glowna/zabytki/czechy/sostyn-zamek/

Zdjęcia ruin i figurki pochodzą z podanych stron.

PS. Cytaty pochodzą z czeskich stron. Tłumacz czasem dziwnie przekłada treść na polski. Gdzie mogłam, poprawiłam, ale nie wszędzie mogłam podać dosłowne tłumaczenie, dlatego wychodża dziwolągi.